Disfaji: Yutma Güçlüğü ve Nedenleri Hakkında Bilgiler
Disfaji, her yaşta ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Ancak yaşlı bireylerde daha yaygın rastlanır. Yutma güçlüğü problemi, altta yatan sebeplere bağlı olarak tedavi edilir.
Disfaji Nedir?
Disfaji, yutma güçlüğü için kullanılan tıbbi terimdir. Genellikle sinir veya kas problemlerinden kaynaklanır. Ağrılı olabilen bu durum, yaşlılarda ve bebeklerde daha yaygındır. Disfaji terimi, genellikle başka bir rahatsızlığa ait bir belirti olarak kabul edilmekle birlikte, bazen birincil problem de olabilir.
Çok çeşitli potansiyel disfaji nedenleri vardır. Sadece bir veya iki kez meydana gelirse, muhtemelen ciddi bir rahatsızlığa işaret etmez. Ancak düzenli olarak yutma güçlüğü yaşanması durumunda mutlaka bir doktor tarafından nedene yönelik araştırma yapılması gerekir.
Yutma Güçlüğü Türleri
1. Oral Disfaji Bu türde, ağızda yiyecekleri hazırlama ve yutma aşamasında sorunlar yaşanır. Çiğneme güçlüğü, yiyecekleri yutarken sık sık öksürme veya tıkanma bu kategorinin belirtileri arasında yer alır.
2. Faringeal Disfaji Yutma işleminin yemek borusuna geçişi sırasında sorunlar yaşanır. Kişi, yutkunurken zorluk çeker, boğulma hissi yaşar veya ses tonunda değişiklikler görülebilir.
3. Özofageal Disfaji Yemek borusunun alt kısmında meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Yutkunma sırasında göğüs bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir.
Disfaji Belirtileri
Disfaji belirtileri genellikle yutma sırasında veya sonrasında ortaya çıkar. Ancak bu belirtilerin bir kısmı yemek yeme, içme veya yutkunmadan bağımsız olarak da ortaya çıkabilir. Bazı disfaji belirtileri kısaca şu şekilde sıralanabilir:
- Yutma sırasında güçlük, ağrı, öksürük, öğürme veya kusma, - Yiyeceklerin ve içeceklerin yanlış borudan (hava kanalı) aşağı inmesi, - Yiyeceklerin boğazda, göğüste veya göğüs kemiğinin arkasında takılıp kaldığı hissi.
Disfaji Nedenleri
Akalazya, yemek borusunu etkileyen ve yutma güçlüğüne yol açan bir rahatsızlıktır. Hasarlı sinirler yemek borusu kaslarının yiyecekleri ve sıvıları mideye sıkıştırmasını zorlaştırır. Yiyecekler daha sonra yemek borusunda toplanır ve bazen ağza geri çıkar.
Yemek Borusu Darlığı genellikle kronik bir hastalık nedeniyle zaman içerisinde gelişir. Daralma özofagusun içinde veya dışında meydana gelebilir. Özofagusun içindeki daralmalar mukozanın şişmesine veya sertleşmesine neden olur.
Yutkunma Güçlüğü Çeken Kişilerin Uygulayabileceği Yöntemler
Yutkunma güçlüğü yaşayan hastaların semptomlarını hafifletmek amacıyla uygulayabilecekleri bazı yaşam tarzı değişiklikleri vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: Porsiyon kısıtlamasına gitmek ve öğün sıklığını artırmak. Yiyecekleri daha küçük parçalara bölerek iyice çiğnemek.
Boğazı kurutma ve yutkunmayı zorlaştırma gibi birtakım durumlara yol açabildiğinden alkol ve kafein tüketimini sınırlandırmak önemlidir. Yemek sırasında yutkunmayı kolaylaştıracak şekilde dik oturmak ve başı hafifçe öne eğmek de faydalı olabilir.